Ukraina a Rosja

Po podpisaniu 8 grudnia 1991 roku porozumienia o utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw wystąpiły konflikty interesów. Rosja dążyła do maksymalnej integracji państw WNP, a Ukraina do jak największej niepodległości. Zdecydowane odseparowanie się od Rosji, do czego dążyły ugrupowania prawicy niepodległościowej, utrudniała rodząca się ukraińska klasa polityczna, wszechstronnie powiązana z rosyjską. Ukraina nie przystąpiła do układu o bezpieczeństwie zbiorowym WNP (Układu Taszkienckiego), ani do układu o wspólnej ochronie granic i innych porozumień WNP, które uważała za niekorzystne dla siebie. Konsekwentnie i skutecznie przeciwdziałała też przeciw przekształcaniu się WNP w strukturę ponadpaństwową, preferując współpracę dwustronną.

Rosyjskie wpływy na Ukrainie

Uchwalona w czerwcu 1996 roku Konstytucja wykluczyła zarówno wprowadzenie podwójnego obywatelstwa, jak i uznanie rosyjskiego za język urzędowy równorzędny z ukraińskim, co postulowała Rosja. Dopuściła natomiast istnienie na Ukrainie rosyjskiej bazy wojskowej, co otworzyło drogę do ostatecznego uregulowania kwestii Sewastopola. Traktat ukraińsko-rosyjski i porozumienie w sprawie Sewastopola, które potwierdzały bezwarunkową suwerenność Ukrainy i gwarantowały utrzymanie rosyjskich baz marynarki wojennej przez co najmniej dwadzieścia lat, zostały podpisane w Kijowie 30 maja 1997 roku. Podpisanie traktatu zamknęło etap kształtowania podstaw ukraińsko- rosyjskich stosunków międzypaństwowych, a zarazem postawiło pod znakiem zapytania możliwość wstąpienia Ukrainy do NATO.

Gospodarka ukraińska

Podczas pierwszej oficjalnej wizyty prezydenta Ukrainy w Moskwie, 27 lutego 1998 roku, podpisano porozumienie gospodarcze na lata 1998–2007. Program porozumienia jednak pozostał martwy, a rzeczywista poprawa stosunków gospodarczych między Rosją a Ukrainą nastąpiła dopiero w 2000 roku. Ukraina odnotowała wtedy (po raz pierwszy od uzyskania niepodległości) znaczący wzrost gospodarczy. Wzrost ten nastąpił w znacznej mierze na skutek poprawy koniunktury w Rosji, dzięki czemu wzrosło też zapotrzebowanie na import z Ukrainy. Drugim czynnikiem było podjęcie lub zwiększenie produkcji przez część ukraińskich zakładów przemysłu ciężkiego i chemicznego, które w następstwie prywatyzacji przeszły w ręce kapitału rosyjskiego. Wraz z wyborem nowego prezydenta Federacji Rosyjskiej, Władimira Putina, nastąpiła poprawa stosunków. Rosja zrezygnowała z traktowania WNP jako narzędzia reintegracji i postawiła na stosunki dwustronne. 28 stycznia 2003 roku prezydenci Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podpisali międzypaństwową umowę o granicy państwowej, która zamyka delimitację lądowego odcinka tej granicy i jest formalnym potwierdzeniem jej suwerenności przez Rosję.

Partnerstwo polityczno-gospodarcze

Traktując Ukrainę jako partnera i sojusznika, Rosja usunęła główną przeszkodę na drodze do zacieśniania stosunków ukraińsko-rosyjskich i przyczyniła się do reorientacji ukraińskiej polityki zagranicznej i jej koncentracji na współpracy z Rosją i USA, przy czym stosunki z Rosją mają opierać się na zasadach „asymetrycznego partnerstwa, porównywanego do stosunków między Kanadą a USA. 15 sierpnia 2003 roku w Astanie (Kazachstan) delegacje rządowe z Ukrainy, Rosji, Kazachstanu i Białorusi uzgodniły projekt umowy o powołaniu Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej (WPG) na terytorium tych czterech krajów. Umowa została podpisana 19 września w Jałcie (Ukraina) przez prezydentów 4 państw.

Porozumienia

18 sierpnia 2004 roku premierzy Ukrainy Wiktor Janukowycz i Rosji Michaił Fradkow, w obecności prezydentów obu państw, Władimira Putina i Leonida Kuczmy, podpisali w Soczi szereg dwustronnych porozumień, w tym O środkach realizacji strategicznej współpracy między Federacją Rosyjską i Ukrainą w sektorze gazowym oraz O tranzycie ropy przez terytorium Ukrainy. Przewidują one m.in. wzrost dostaw rosyjskiego gazu na Ukrainę oraz rosnącą rolę Rosji jako pośrednika w dostawach turkmeńskiego gazu. Realizacja powyższych umów, wieńczących serię porozumień zawieranych latem 2004 roku, może ugruntować dominację energetyczną Rosji nad Ukrainą oraz doprowadzić do pełnego rosyjskiego monopolu w zakresie handlu i transportu kaspijskiej ropy i gazu na obszarze Wspólnoty Niepodległych Państw. Może przyczynić się także do powodzenia planów Gazpromu, zmierzających do stworzenia regionalnego gazowego OPEC, które pod dyktando Rosji kontrolowałoby handel i transport gazu na terenie byłego ZSRR. Efektywność powyższych porozumień będzie można jednak pełniej ocenić dopiero po pewnym  czasie.

Eksploatacja gazociągu

Pierwsza z zawartych w Soczi umów przewiduje, że oba państwa, zajmą się budową i eksploatacją do 2030 roku nowego gazociągu Bohorodczany–Użhorod w zachodniej Ukrainie, który zwiększy możliwości przesyłowe ukraińskich magistrali gazowych. Rosja ma zapewnić od 5 do 19 mld m3 gazu, który byłby transportowany tą trasą. Inwestorem i właścicielem gazociągu miałoby być tworzone od 2002 roku ukraińskorosyjskie konsorcjum gazowe.

Rozwinięcie porozumień

Dodatkowo, 29 lipca 2004 r. w Moskwie, prezesi Gazpromu i Naftohazu Ukrainy podpisali pakiet dokumentów, stanowiących rozwinięcie porozumień osiągniętych przez prezydentów Leonida Kuczmę i Władimira Putina 26 lipca w Jałcie. Przewidują one, że od stycznia 2005 roku do 2028 roku pośrednikiem w dostawach gazu z Turkmenistanu na Ukrainę będzie zarejestrowana w Szwajcarii spółka RosUkrEnergo, zastępując obecnego – spółkę EuralTransGas. Dostawy za pośrednictwem RosUkrEnergo miałyby w 2005 roku wzrosnąć do 44 mld m3 gazu (w tym 36 mld m3 gazu z Turkmenistanu, na podstawie obowiązującej umowy między Kijowem a Aszchabadem oraz 8 mld m3 gazu rosyjskiego) i aż do 60 mld m3 w latach 2007–2028. Spółką miałby zarządzać Komitet Koordynacyjny z udziałem kierownictwa Naftohazu, jednak udziały w RosUkrEnergo (po 50 % akcji) przewidziano tylko dla spółek zależnych Gazpromu i Raiffeisenbanku. Drugie z porozumień zawartych w Soczi, 15-letnia umowa o tranzycie rosyjskiej ropy, przewiduje transport do 85 mln ton tego surowca przez ukraińskie terytorium, z możliwością zwiększania kwot w zależności od rosyjskich potrzeb (obecnie przez Ukrainę transportowanych jest około. 60 mln ton rosyjskiej ropy rocznie). 15-letnia umowa miałaby być automatycznie przedłużana na kolejne pięcioletnie okresy. Jednym z elementów porozumienia jest tzw. rewers rurociągu Odessa-Brody na użytek transportu ropy rosyjskiej w kierunku z Brodów do Odessy (i dalej, poprzez terminal Piwdennyj, morzem na południe Europy)

			Lovetotravel Kontakt

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies