Park Zofiówka w Humaniu

Nie raz już w historii świata miłość mężczyzny do kobiety zaowocowała powstaniem arcydzieła sztuki architektonicznej lub przyrodniczej, który dziś zadziwia współczesnych swoja uroda i pozwala zastanawiać się nad zdolnością do poświęceń dawnych mężów czy kochanków. Oczywiście decydowały też czasy i posiadane majątki, których dziś niewiele, a już z pewnością nie posiadają ich przeciętni obywatele. Z tego powodu żaden nawet najmężniejszy i najbardziej zakochany mężczyzna nie wybuduje swojej ukochanej zamku na skale, ani nie urządzi tak niesamowitego ogrodu, jak Zofiówka w Humaniu.

Fundator i adresatka

Park Zofiówka nosił na początku nazwę Sofiówka i był niezwykle kosztownym prezentem urodzinowym, jaki wręczył swojej żonie Zofii Wittowej wojewoda ruski Stanisław Szczęsny Potocki. Obie postacie są bardzo ciekawe z punktu widzenia historii. Potocki uważany jest przede wszystkim za największego polskiego zdrajcę ojczyzny. Człowiek ten był niezwykle bogaty pełniąc funkcję wojewody, a zarazem generała, marszałka Konfederacji Targowickiej, osoby dobrze widzianej na dworze w Petersburgu. Ten właściciel tysięcy hektarów ziemi i tysięcy żyjących na tych ziemiach poddanych chłopów miał wystarczający majątek, aby z jednej strony podjąć kosztowne starania o rękę wybranki, a z drugiej zafundować jej prezent, oceniany dziś na miliardy złotych. Kim była wybranka? Napisano o niej setki stron, tak burzliwe prowadziła życie. Zofia Wittowa, znana też jako Zofia Glavani (primo voto Witt) lub Sophie de Tchelitche (Celice de Maurocordato) była przede wszystkim piękna i ambitna, a swoją pozycję zdobywała będąc nałożnicą wielkich, w tym również królów. Greczynka, sprzedana została przez swoją ciotkę prostytutkę polskiemu posłowi w Turcji, który z kolei przekazywał ją kolejnym mężom i kochankom, w tym królowi Francji Ludwikowi XVIII i księciu Potiomkinowi. Żoną Potockiego została w wieku 30 lat. Ironią pozostaje, że najpiękniejszy ukraiński cud natury jest podarunkiem zdrajcy dla ladacznicy. Park zbudowali, nie otrzymując za to ani grosza, chłopi z wsi należących do Potockiego.

Lokalizacja i projekt

Miejscem, w którym zlokalizowano ten przepiękny park jest Humań – niewielka miejscowość leżąca dziś w granicach Ukrainy. Park usytuowany jest w północnej części miasta, owianego sławą z powodu wcześniejszej rzezi 20 tysięcy Polaków i Żydów podczas powstania hajdamaków. Cały teren jest zlokalizowany nad brzegami rzeki Kamienki, w bezleśnym obszarze, poprzecinanym wąwozami, kanionami, z licznymi skałami granitowymi. Całość powstała w oparciu o projekt, jaki stworzył polski inżynier wojskowy Ludwik Metzell. Inspirował się on modnym w tym czasie angielskim stylem ogrodowym, zrodzonym pod wpływem literatury, a obejmującym przede wszystkim bardzo zróżnicowaną wersję krajobrazową z charakterystycznymi układami przestrzennymi, otwarciem na naturalną przyrodę bez tworzenia sztucznych konstrukcji krajobrazowych. W projekcie brak pozornego uporządkowania, regularnych linii drzew, a są one raczej komponowane w nieregularnych grupach. Zamiast sztucznych kwietników dominuje naturalna trawa. W projekcie wykorzystano tez naturalne cieki wodne, skały, jednocześnie tworząc inne, które z pozoru stwarzają wrażenie naturalnie ukształtowanych ręką przyrody.

Instalacje ogrodowe

Park w całości liczy około 180 hektarów. Wykorzystano w nim naturalne ukształtowanie w celu stworzenia nowych instalacji i tworów przyrodniczo-krajobrazowych. Na rzece powstały stawy, zalewy, a nawet sztuczne wodospady, z najwyższym liczącym 14 metrów. Zbudowano sztuczne groty Wenery, Apollina, Strachu i Wątpliwości. W trakcie budowy wykopano dwa wielkie sztuczne stawy, które połączono kaskadą rzeki Kamionki, natomiast pod ziemią oba stawy łączy kanał ze śluzą, którędy do dnia dzisiejszego pływają łodzie obwożąc turystów. Na Dolnym Stawie znajduje się wyspa z największą na świecie fontanną. W Zofiówce wszystko miało przypominać ukochaną. Spływająca woda imitowała jej włosy, posągi naśladowały perfekcyjne kształty. Znalazły się też Pola Elizejskie oraz słynna skalna Dolina Olbrzymów z piętrzącymi się wielkimi głazami o fantastycznych kształtach. Powstał również amfiteatr, a także altany, pawilony, sztuczne groty, tarasy widokowe, obeliski i liczne mostki.

Współczesne losy Zofiówki

Potoccy niedługo cieszyli się Zofiówką. W 1832 roku, po Powstaniu Styczniowym majątek został skonfiskowany i przejęty przez cara Mikołaja I, który podarował go swej żonie Aleksandrze. Car niestety pozbawił piękna część parku, budując w nim gotyckie wieże, przebudowane potem na antyczne. Zasypano groty, zbudowano altany i pomniki, a następnie przekazano park Głównej Szkole Sadownictwa Rosji. To przysłużyło się Zofiówce, która została wzbogacona przyrodniczo i z czasem uznana za rezerwat. Zniszczenia przyniosła jej II wojna światowa, a następnie szczególnie ostra zima w 1979 roku. Zginęły ryby w stawach, wymarzły ciekawsze rośliny, a wiosenna śnieżna nawałnica i odwilż zniszczyły resztę. Renowacja kosztowała majątek, ale dziś Zofiówka może znów cieszyć oczy przyjezdnych przepięknym układem ogrodu oraz roślinami, wśród których znalazło się 3323 gatunków, podgatunków, ras i form drzew i krzewów z całego świata, m. in. cyprysik błotny, miłorząb japoński, tulipanowiec, 25 gatunków orzesznika, 24 gatunki buka, 41 gatunków jodeł, sto gatunków pnączy, 320 róż, a do tego1994 gatunki i podgatunki i formy roślin zielnych.

			Lovetotravel Kontakt

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies